algemeen
De liederen zijn reconstructies en/of bewerkingen van door ons in de Belgische en Nederlandse Kempen opgetekende liederen. In deze vorm ook worden of werden ze door Ut muziek uitgevoerd. De originele versies, de plaatsen van optekening, de zegslieden en achtergrondinformatie zijn te vinden in Liederen en Dansen uit de Kempen en in Van Zingen en Speule (in Kroniek van De Kempen, een serie van 20 delen met in totaal bijna 1000 liederen met muziek en achtergrondinformatie). Wij maakten een keuze uit de grote schat aan liederen die we vanaf 1970 konden vastleggen. Sommige van die liederen veranderden we weinig of niets, omdat ze vrij gaaf overgeleverd zijn, andere daarentegen moesten we grondig bewerken of moeizaam reconstrueren met behulp van meerdere optekeningen.

verhalende liederen
Men zou de verhalende liederen ook gezongen vertellingen kunnen noemen, want zo werden ze door de meesten van onze zegslieden beschouwd. Zij zongen hun liederen onder het werk op het veld, in huis of in de stal. Ze zongen ze ook na het werk, rustend onder de lindebomen vóór hun hoeven of gezeten rond het schaarse licht van de petroleumlamp tijdens de donkere winteravonden. Ze zongen ze tijdens hun feesten en samenkomsten. Kortom, de verhalende liederen zijn niet weg te denken uit het dagelijks leven van onze voorouders.

feest- en refreinliederen
Feestliederen zijn vrolijke liederen met meestal tot meezingen uitnodigende refreinen. We geven hier een bloemlezing van zulke liederen, die gezongen werden op familiefeesten en vooral tijdens bruiloftsfeesten. De liederen verhoogden de feestvreugde en schiepen een onderlinge band tussen de feestvierders. Dikwijls was het zo, dat ieder 'zijn eigen' lied had. Wilde men een bepaald lied horen, dan riep men b.v.: 'Allee, Jaon, zingt nog 's van 'n schôn taoffel volk....'

kerst- en nieuwjaarsliederen
De winterfeesten rond de jaarwisseling zijn vanouds rijk aan tradities. Liederen zijn daarbij altijd een essentieel onderdeel geweest. Men zag in de donkere wintertijd verlangend uit naar het licht dat kiemkracht en vruchtbaarheid schonk, De kerk kerstende deze 'heidense' zonnewendefeesten en stelde de geboorte van Jezus, het nieuwe licht, centraal. Het bijbelverhaal rond de geboorte van Jezus werd in de kerk uitgebeeld in de vorm van kerstspelen. Zowel het gedramatiseerde gedeelte als de liederen, die ter afwisseling werden gezongen, waren in het Latijn, de officiële kerktaal. Uit die zangen ontwikkelden zich later langzamerhand de liederen in de volkstaal, maar vooral in de refreinen bleven nog lange tijd Latijnse invloeden merkbaar. Uit deze kerstspelen, die tot in de negentiende eeuw standhielden, stammen vele van onze kerstliederen.

Liederen, kerstliederen en instrumentaal vormen samen de digitale versie van Ut muziekboek, een Kempisch liedboek, in 1998 uitgegeven t.g.v. het 25-jarig jubileum van Ut Muziek.

© Bewerkingen van tekst en melodie: Harrie Franken, Weebosch-Bergeijk

© Liedarchief Weebosch-Bergeijk